Արվիս Վիգուլս․ «Այդ ես չէի» շարքից

Արվիս Վիգուլս  (1987 Ռիգա, Լատվիա)

Լատվիական երկաթգիծ

Ես գիտեմ հրաժեշտն ու հոգնությունը կայարանների, սպասասրահների,

ճկուն մատները, որ վերահաշվում են փողը՝ պատուհանում դրամարկղի,

ես գիտեմ ձանձրալի նախշերը՝ ծալքերում տոմսերի,

ես խառնվում եմ աբոխին և մոռացությանը՝ ծայրից-ծայր լցված վագոնի,

սեղմվում եմ դեմքերում քնած ուղևորների,երբ նրանք թափահարում են ձեռքերը՝

դիպչելով կողքի նստածներին, զառանցելով անհասկանալի բառեր,

ես գիտեմ նաև ծխախոտի ծխով ներծծված միջանցքը, սուր գարշահոտը զուգարանի,

մուգ մետաղը կոնքի և լվացարանի, սև անցումը վագոնների միջև,

վերջին գնացքի դատպարտված լինելը, ճռռոցը անիվների, սուլոցները,

վահանակը երկաթգծային փոխադրումների, ռելսերը,

ապուշ գլխարկով կայարանում հերթապահող պահակի տխուր դիմախաղերը,

ով սպասում է գնացքին հարթակի մոտ, ուր ոչ ոք չի իջնում,

Ես գիտեմ տարբեր կոշտության նստատեղեր, ձիգ բացվող պատուհաններ,

թառամած պատկերները դրանց մեջ, օտարների զրույցները, քրտինքի հոտը,

անվճար թերթերը, որոնք կարդալուց հետո թողնում են նստատեղին,

կորցրած, լքած իրեր՝ պայուսակներ, ձեռնոցներ, անձրևանոցներ, -

դռների բռնակներ, անհաշվելի մատնահետքեր,

և կիսաջնջված պաստառներ, որոնց վրա գրված է՝ ծխելն արգելվում է,

Ես թեթև դող եմ ապրում՝ լսելով  բարձրախոսում շրշյունը,

ապա՝ հստակ, արտահայտիչ ձայնը, որ հայտարարում է անվանումը կայանների,

ես ուղևորների ուղևոր էի, հավատարիմը երկաթգծի,

միշտ անհասկանալի անհանգստությամբ սպասողն այն պահի,

երբ ուղեկցորդուհին՝ ի փառս Երկաթգծի Ամենազոր Աստծո,

կքամեր իմ տոմսին իր դառը դառը համբույրը։ 

*

Այդ ես չէի

Ես չէի, ով զանգում էր քեզ գիշերն ու խոսում հետդ, դա իմ ձայնը չէր։

Ես չէի, ով թաքնվում էր անձրևից՝ ինչ-որ վարշավական խցիկում հեռախոսի՝

դողահար, թաց մազերով, կաթիլներով, որ գլորվում էին

ծակված բերանով երեսն ի վար,

նա, ում շուրթերը շարժվում էին մթության մեջ՝ բացվելով ինչպես կենդանի,
ինքնուրույն վերք՝

խժռելով ոչ մեկին չպատկանող մնացորդներն անցյալի՝

որպես աղբատար մեքենայի երախ։

Այդ ես չէի, թեպետ նման մելոդրամային իրավիճակները

դուր կգային ինձ։

մատները, որոնք հավաքում էին համարը և պատասխանին սպասելիս 
ոլորում էին լարը՝ իմը չէին,

ես չէի, ով ծեփում էր լսափողը՝ խուլ, չտրվող ապակուն, 

երբ ընդհատվում էր խոսակցությունը։

Այդ հիստերիկ ուրվագիծը՝ թաց ստվերով, 

որ հենված էր մեջքին՝ ես չէի։

Դա ավելի շուտ կարող էր լինել քո հարևանը, ով այդ ժամանակ մենության մեջ 
հպվում էր ինքն իրեն՝

վերհիշելով ապրիլյան կնոջը՝ սև-սպիտակ օրացույցից,

կամ նրա եղբայրը,

կամ տասնութ տարի անլուր կորածը, բայց ոչ ես։

Ես չէի, ով փորձում էր հեռախոսազանգ հաստատել քեզ հետ 

տարբեր   քաղաքներից,

որ չունեին արտահայտիչ դիմագծեր, որ շարժի մեջ էին ներգրավված՝

ներքին անկումներով։

ես չէի զանգողը, որ լռեի լսափողում, ես չէի, որ հայտնեի ձմերուկի միջուկի՝ 

կարմիր արևային հովանոցներով բալկանյան մի փոքրիկ գյուղակի 

եղանակի տեսությունը,

կամ ասեի քեզ անունները՝ բոլոր հանդիպած աղջիկների,

ես չէի՝ համարում էժան հյուրանոցի,

խցիկում հանրային զուգարանի՝ խեղդված, թմրանյութը չարաշահած, 

գոտուց կախված․․․

Ես չէի հավաքում քո համարը՝ թաքնվելով ամստերդամյան գիշերային ակումբներում՝

պատասխան չստանալու դեպքում կոպիտ նավաստիների հետ

հարբելու համար,

ես չէի՝ բացգույն մազերով ֆրանսուհի զբոսաշրջիկ Աննայից

այդ առավոտ Լոնդոնում պենսա խնդրածը։

Ոչ մի դեպքում դա չէի կարող լինել ես, սրա համար չկան ո՛չ վկայություններ,
ո՛չ դրդապատճառներ։

Եթե անգամ ինչ-որ ժամանակ ես կայի ինչ-որ ցուցակներում՝ 

հիմա արդեն վաղուց ջնջված եմ ու մոռացված, 

չեմ ապրում գրանցված հասցեով, և, հնարավոր է, երբեք չեմ ապրել։

Իմ ու քո միջև  և այս խելագարվածի՝ կա տարածություն, 

որ հասու չէ միջքաղաքայիններին,

այդ տարածությունն ավելի թանձրացած է, քան չլինելիությունը․ 

նույնիսկ մի շող չի կարող սողոսկել այստեղ։

Այստեղից անգամ երազում չեն տեսնի։

Ես գիտեմ, թե որտեղ եմ եղել այսքան ժամանակ, ես չունեմ ոչ մի այլուրեքություն, հետհաշվարկի ոչ մի կետ։

Ես չգիտեմ, թե ով եմ եղել, ես սպասում էի, 

մինչև կասկածյալների շրջանակը կնեղանար իմ շուրջ։

Թարգմանությունը՝  Մարգարետ Ասլանյանի