Խաչիկ Մանուկյան․ Մենակության մեջ վազում է սարդը

Խաչիկ Մանուկյան

Լաց մի լինիր, աշու՛ն,
Առաջվա պես քոնն է
Ամենալավ օրը
Իմ խռոված կյանքի,
Եվ հայացքս նորից
Քո գույների զոհն է՝
Անվերջ խշխշալով
Քամու կոնքին։
Քո քղանցքներն ի վեր
Իմ երազի տոնն է-
Տերևատառ շարված
Վառ հմայիլ,
Իմ հոգու մեջ, իմ շուրջ՝
Քո հորինած թոնն է,
Աշու՛ն, հարազա՛տս,
Լաց մի՛լինիր։

***
Հիմա փնտրում եմ այնտեղ` ուր չկա–

Այդպես ավելի հեշտ եմ գտնելու։
Մեծ Արջն է փռվում քնած աղջկա
Արթուն պահերի տենչանքին հլու։
Թեև ասելու բան չէր մնացել,

Բայց թալանումը տարիներ տևեց,
Մոտեցող ձմռան հմայքը կարծր
Հերթով կգետնի անցորդներին ծեր։

Մենք սայթաքումին հազիվ թե հասնենք,
Բան ենք կորցրել ու շտապում ենք,
Ամփոփումը կա` երկնքի մասն ենք,
Թեև միջանկյալ օտար ափում ենք։

Աստղերի վրա սառույցներ չկան,
Ճերմակ փաթիլներ այնտեղ չեն իջնում,
Այրող կարոտն է մեր վաղընջական
Նրանց հրեղեն խորքերում ննջում։

***

Մորս թխած փախլավայի հետ քեզ շփոթեցի,

Բոլորը գիտեն, 
Որ քո երակով մեղր է ծորում,
Եվ քեզ տեսնելով,
Առաջին անգամ 
Աստվածները Մարդ ուզեցին լինել,
ՈՒզեցին գգվել ինքնասույզ լույսիդ երանգների մեջ։
Թափանցիկ ես դու.
Ես քո միջով եմ աշխարհը տեսնում։
Նայիր՝
Կիսամերկ պարուհու նման
Ժամանակն էլի հետույքն է ժշխում
Սերը շրջանցած հայացքների դեմ։
Ափսոս, որ քեզ տաք բառեր չասացի,
Եվ երջանկության բոժոժների մեջ
Չթրթռացին սրտիդ դողերը։
Հիմա մի՛ փնտրիր հրեշտակներին՝
Վերապատրաստման՝
Վե՜ր եմ ուղարկել՝
Աստվածների և մեր արանքով
Ավելի սահուն անցնելու համար։

***

Ես այլևս չեմ մոտենում,

Ես հեռանում եմ միայն՝
Լեռներից, 
Ծովերից, 
Քաղաքներից։
(Անցվոր էի,
Մի բուռ լույս թողեցի
Էս կողմերում)։
Հիշում եմ՝
Ցորենի արտի մեջ քեզանից հաց թխեցի
Աստղերի հրապար թոնրում,
Աստվածներն ուտելով չէին կշտանում։
Ես գրողի ծոցն եմ ուղարկել սերը
Եվ գինու կարմիր կաթիլներն եմ կլլում՝
Ամպերից վեր սահելուց առաջ...
Ես գումարում եմ քեզ ու քեզ՝
Դու նորից քիչ ես,
Ես քեզանով քեզ բազմապատկում եմ՝
Դու քիչ ես էլի...
Եվ հիմա
Քեզ դուրս եմ շպրտում մոլորակից,
Որ հայացքս ետ չշրջեմ..․

***

ՈՒշացա,

Գետն արդեն գնացել էր,
Ափի քարերն աղի արցունք էին,
Պատմում էր, թե քանի՜ դար է անցել՝
Մի ծեր պատմիչ՝
Մատը պրկած քունքին։
«Բարի գետ էր,- ասաց,- միշտ գնում էր
Քելեխներին ցմքած առուների,
Ճանապարհին հոգնում ու քնում էր,
Ամիսներով տեղը չգիտեինք»։
Բա ե՞րբ կգա՝ ասի պատմիչին ծեր,
ՈՒշ ասացի... արդեն նա էլ չկար.
Խեղճ պատմիչը մի բուռ ջուր է դարձել,
Թե ծարավ ես՝ գնա ափիդ մեջ առ...

***

Մենակության մեջ վազում է սարդը՝

Կրքի արնակալ պատերի վրա,
Եվ ոստայնազարդ դիմակի տակ է
Անցնում օրերի շքերթը մռայլ։
Սեր չհանդուրժող սրտի սառույցին
Պորտաբաց հարճն է խինդով բարձրանում-
Եվ խրխնջու՜մ է ջահել քրմի ձին,
Եվ աստվածուհու աչքն է քաղցրանում։
Օ՜հ, խրախճանաց ակունք-կավատներ,
Ոսկիս կբավեր,
Չբավեց հոգիս-
Արծաթներ տվեք՝ թող ի՛նձ էլ մատնեն
Իմ խորհրդավոր վերջին ընթրիքին։

***

Գոյամարտ

1
Բարձունքը մերն է, տղերքը` չկան,
տղերքն ավելի բարձրում մնացին
Դիպան Աստղերին, աստղերը հանգան
ու Մռմուռ քսվեց մեր ցամաք հացին։

Շահեցի՞ր երկիր, թե՞ կորցրեցիր-
բարձունքը մերն է, տղերքը… չկան։

2
Ձեր կյանքի հաշվին ո՞նց եմ ապրելու՝
Մորթապաշտ օրս զինով զրահած,
Ու մթնած հոգուս փչակները խուլ
Ո՞նց բացեմ խինդ ու նվագի առաջ։

Անուններ չտամ – սուրբ են բոլորն էլ,
Իմ պղծությունն եմ առավել զգում,
Պստիկ հոգսերի մեջ եմ մոլորել
Իմ փուչ անցյալն ու գալիքն անխոստում։

Ինչ-որ կրակ կար՝ համով, ինքնաբորբ,
Աստվածաարև ավանդին հլու,
Ես էդ կրակի հաճությանը խորթ՝
Ձեր կյանքի հաշվին ո՞նց եմ ապրելու։

3
Հողդ չեմ տեսել, ցավդ չեմ կիսել,
Չեմ դարձել զոհ քո հաղթության համար,
Ոչ էլ կոչեր են շուրթիցս հոսել
Հեղափոխական հարթակին հարմար։

Ու որ իմն ես դու, ու որ քոնն եմ ես՝
Սատանաները չեն հասկանալու,
Բայց պիտի կանգնեն խոնարհ հարսի պես
Քո դեմ՝ շանթահա՚ր հայացքիդ հլու։

Լույս– մամիկներիդ պայծառ աչքերին
Շղարշ է դառնում ջուրը դառնաղի,
Դեռ ծավալվում է քո քղանցքներին
Տուրուդմփոցը դիվային խաղի։
Ու որ իմն ես դու, ու որ քոնն եմ ես,
Ու իմ արյունը՝ քեզ սպեղանի…
Դեռ պիտի փարվի Տիզրան Մեծի պես
Զորավոր շունչը Մա՛յր Հայաստանի։