Քրիստ Մանարյան․ պատմվածքներ

Քրիստ Մանարյան (1961 Երևան)

Դուռը

Որքան ինձ հիշում եմ՝ Դուռը միշտ բաց է եղել: Այն բացել են իմ ծնվելու հետ, էդպես եմ ենթադրում: Երբևէ փակ չեմ տեսել: Էս բոլոր տարիների ընթացքում ազատ ներսուդուրս եմ արել գրեթե ուշադրություն չդրաձնելով նրա գոյությանը՝ չէ՞ որ երկինքը նկատում ես, երբ անձրև է տեղում, արևը՝ երբ շողերը տարածած մայր է մտնում, կանանց՝ երբ չնկատել չի լինի...

Նույն կերպ էլ Դուռը: Դուռ է էլի, մանավանդ որ՝ ոչ անձրև է տեղում նրա վերից, ոչ մայր է մտնոմ, ոչ էլ խելքահան է անում էն կանանց նման, ովքեր մի հայացքով փախցնում են հոգիդ ու հետո այն հետ բերելը դառնում է կյանքի հրամայական:

Դուռը միշտ նույնն է, միշտ իր տեղում: Նրանից էն կողմ Աշխարհն է՝ ծովի պես խայտաբղետ երանգներով, մեղմ, ծանոթ հոտերով ու բույրերով, թռչունների ծլվլոցով, մարդկանց ու արարքների անգիր արած բազմազանությամբ...Աշխարհը:

Իսկ Դռնից էս կողմ՝ ես եմ: Ես ինձ լավ եմ զգում ինձ հետ, գիտեմ իմ մեջ ամեն անկյուն, ամեն ճեղք ու ծակ, էստեղ, իմ մեջ՝ հանգիստ է, ապահով ու ձանձրալի: Բայց իմն է: Էլ ի՞նչ է պետք ինձ՝ Դուռը կա, Աշխարհը կա, ես էլ ուզածս պահին կարող եմ վերադառնալ իմ մեջ ու խորհել, վերլուծել, վերհիշել Աշխարհի հերթական անցուդարձը: Նույն անցուդարձը: Բայց լավից լավը չեն փնտրում:

Այնինչ Դուռը վերջերս ինձ զարմացրեց, շա՜տ զարմացրեց: Ես փաստորեն զգացի նրա գոյությունը: Առաջին անգամ: Հիմա չեմ հիշի՝ ներս էի մտնում, թե դուրս էի գալիս, բայց անսպասելիորեն զգացի, որ դուռը կա: Որովհետև քսվեց ինձ: Կամ էլ ես իրեն քսվեցի՝ չգիտեմ, դա չի էականը: Բայց ախր նախկինում նման բան երբևէ չէր եղել... Իսկ հիմա եղավ:

Նայեցի Դռանը, շա՜տ ուշադիր նայեցի, էնքան, որ ուղեղս լարումից ցավեց: Ու հասկացա, որ էս տարիների ընթացքում մի քիչ փակվել է: Գուցե աննշան, բայց փակվել է: Այսինքն՝ Դուռը փակվում է, Փակվող Դուռ է: Ու՞մ մտքով կանցներ... Ճիշտ է՝ հիմա էլ եմ նրանով ներսուդուրս անում, գնում-գալիս եմ Աշխարհ իմ զանազան գործերով, մոռանում եմ հաճախ, թե որտեղ եմ, երբ եմ վերադառնում, բայց ամեն անգամ իմ մեջ մտնելիս քսվում եմ Դռանը, առաջվա պես ազատ անցնել չի լինում:

Դռան պատճառով սկսել եմ Աշխարհին էլ ուշադրություն դարձնել, ուրիշ աչքերով եմ նայում: Ու որ անկեղծ խոստովանեմ՝ Աշխարհն էլ է փոխվել դու մի ասա, նա էլ առաջվանը չի՝ թռչունների ծլվլոցն իմ լսածից տարբեր է, մարդիկ սկսել են այլ լեզվով խոսել, քամին, ծանոթ քամին, բերկրանք ու երջանիկ անգիտություն բերող մանկության, պատանեկության խենթ քամին ուրիշ կողմից է փչում: Եվ՝ ուրիշ կողմ: Փնտրում եմ իմացածս մարդկանց, սակայն հաճախ չեմ գտնում, գույները, բույրերը, ձայները՝ բոլորը խառնվել են, միաձուլվել, չեմ հասկանում որը որն է, ով՝ ով: Ես գիտեմ, որ դա էլ է կարգուկանոն: Բայց ուրիշ, անծանոթ կարգուկանոն է: Ամբողջ հոգով փորձում եմ գլուխ հանել, բայց մինչև մի բան հասկանում եմ՝ հետևից տասը նորն է գալիս:

...Մի օր Դուռը փակվելու է, հաստատ: Ես էլ առավել քան հաստատ գիտեմ, որ էդ օրը լինելու եմ իմ մեջ, ոչ թե Աշխարհում: Բաներ կան, որ ամենաանզգամն էլ անսխալ կզգա: Ով որ Դուռը բացել է՝ նա էլ կփակի, գուցե աղմուկով, գուցե՝ հանգիստ, դա իմ իմանալու բանը չի: Բայց Դուռը կփակվի, ճիշտ ու ճիշտ բոլոր մյուս դռների նման:

Մի տեսակ տխուր-զվարճալի է, բանից պարզվում է՝ ոչինչ հարատև ու հավերժ չի, ոչ մի բան ու ոչ ոք: Առանց բացառության:

Սակայն առայժմ դժվար է դա ընդունելը: Մանավանդ որ՝ Դուռը դեռ բաց է:

*

Սևանի ափին

Ամռան գիշերով Շորժայի ափին էի: Թողեցի խարույկը, կիթառը, խորոված կարտոֆիլը, խմիչքն ու գնացի մութ, ավազոտ ափով, լսելով սև ալիքների թեթև, կարճ ճողփյունը, հայացքս չկտրելով վերում ադամանդների պես շաղ եկած ԾիրԿաթինի աստղերից: Որովհետև զգացի, որ մենակ պիտի մնամ՝ սիրտս դա էր ուզում: Երևի հոգնել էի քաղաքացի լինելուց, ուզեցի լինել վայրի, նախաստեղծ, գոնե մի կես ժամով: 

Նայեցի հետ՝ ոչ կրակն էր երևում, ոչ ձայներ էին լսվում՝ միայն թեթև քամի, դադարող ու նորից դեմքս շոյող:
Զգույշ էի քայլում, որ ոտքս քարերին չխփեմ, կոշիկներիս տակ խշխշում էր խիճը: Լուսին չկար, միայն անթիվ-անհամար աստղեր ու թափանցիկ աստղափոշի:
Կանգ առա, ինձ թվաց՝ քամելեոն եմ ու տեսնում եմ երեքհարյուր վաթսուն աստիճան՝ ամբողջ երկինքը, ողջ տիեզերքը, սև, մութ լիճն ու հեռավոր ափի ճրագները, որոնք նույնպես աստղեր երևացին աչքիս:
Խելացի մտքեր էին լցվել գլուխս, բայց հոգիս համակած հուզականությունը թույլ չէր տալիս դրանք ավարտել կամ կանոնակարգել՝ մտքերը ելնում էին իրար շալակ ու խցկվում առանց հերթ՝  ինձէլ մտածիր, ես էլ եմ սիրուն, բա տես ե՛ս ինչքան խորն եմ…
Չի կարելի կառավարել դրանք, պարզապես պիտի լսես ինքդ քեզ ու վայելես խաղաղ լռությունը: Հենց դա էլ անում էի՝ մաքուր օդը գալարվում էր թոքերումս ու լիճը լրացնում էր գիշերվա մեղեդին իր մելամաղձոտ, նուրբ նվագով՝ հարյուր հազարավոր տարիներ առաջ էլ է էս ամենը եղել, նորը միայն ես եմ էստեղ, մնացյալն աշխարհի պես հին է ու տիեզերքի պես միշտ նոր:
Էնքան նայեցի վեր, որ գլուխս պտտվեց: Ուզում էի մի բան տեսնել, մի բան զգալ ու զարմանալ: Ու էդպես էլ եղավ՝ ուղիղ վերևումս, բարձրաբարձ, վրաս կախված երկնքում երեք անգամ թարթեց հսկայական աստղն ու անհետացավ: Շատ մեծ, շատ պայծառ, աներևակայելի մոտիկ: Չշարժվեց, չլողաց, չգնաց ու կորավ՝ պարզապես երեք անգամ աչքով արեց ու չքացավ:
 ՙՄերոնք են՚,- անցավ մտքովս,- ՙԳնում, գալիս են անհիշելի ժամանակներում գցված ուղեծիրներով…: Հետևում են: Տեսնես ու՞ր թռան, ի՞նչ գործերով…տեսան ինձ ու մի ակնթարթ որոշեցին ուրախացնել…ես ձեզ հետ եմ, ես ձերն եմ, մենք նույնն ենք…ինչ որ տեղ հաստատ մենք միանում ենք: Դուք գիտեք, թե երբ: Ես դեռ չգիտեմ: Բայց օրը կգա՝ ես էլ կիմանամ: Բարով գնաք ու գաք, սիրում ու պաշտում եմ ձեզ: Երբեք չմոռանաք ինձ՚:
Հետ դարձա թեթև սրտով, ասես նախօրոք ծրագրված հանդիպումից, որը լիուլի արդարացրել էր սպասումներս: Մենակ չեմ: Մենակ չենք: Ամեն ինչ ճիշտ է: Հոգիս ցնծում էր ու Սևանի ալիքների խոսքը սկսել էի հասկանալ՝ հո հենց էնպես, միալար ու անիմաստ ճողփյուն չի՞՝ ամեն հնչյունը խոսք է, ամեն բախյունը՝ ասելիք: Ճիշտ է՝ ամենը չեմ կարող թարգմանել, բայց հոգիս լավ գիտի էդ լեզուն, հետո ինքը կթարգմանի ինձ համար:
Եթե շատ ես ուզում՝ կտեսնես՝ ժամանակը նշանակություն չունի, նշանակություն ունի միայն կյանքը….

…Փոքրիկ մրջյունը հոգնել էր ծանր տերևը քարշ տալուց, նստեց մրջնանոցի ճամփին, որ շունչ քաշի: Արդեն մթնում էր, պետք էր շտապել: Թեև կան մրջյուններ, որոնք գիշերներով էլ են դուրս գալիս մրջնանոցից ու առանձնապես ոչ-մի տեղ չեն շտապում՝ ամեն ինչ կա էս աշխարհում, ամեն բացառություն… Մրջյուններն ընդհանրապես վեր չեն նայում, բայց էս մեկն իսկապես բացառություն էր, նայում էր վեր ու հսկայական թփերի միահյուսված լաբիրինթոսում փորձում էր գտնել իմաստ ու ոգևորություն:

Ես էդ պահին անցնում էի լճափով, ուզեցի ծխել: Կրակայրիչս արդեն վերջին շնչի վրա էր՝ երեք անգամից հազիվ կենդանացավ ու դեղնավուն կրակ տվեց, բայց սիգարետը կպցնել էդպես էլ չկարողացա՝ խանգարեց քամին: Ես դեն նետեցի կրակայրիչն ու  շարունակեցի ճամփաս:
Իսկ մրջյունիկը զմայլված նայում էր վեր ու լույսը տեսնելով, զգաց, որ գտել է իմաստը, զգաց, որ աշխարհն իր ենթադրածի պես է ու նույնիսկ ավելի հրաշալի…

Զարմանալի է էս ամենը, էս անսկիզբ ու անվերջ խճանկարի մասնիկը լինելուց ավելի հիանալի բան չկա: Ու լավ է, որ հենց էսպես է ամենը դասավորված:

 *

Հավերժություն

Հակոբը ներս վազեց տուն, վզից հանեց փողկապն ու պորտֆելի հետ նետեց բազմոցին: Ապա խոհանոցի սեղանից վերցնելով սառած կոտլետը, սկսեց ծամել, լիքը բերանով բղավելով դեպի ննջարանը,-

- Շողիկ, ուշանում ենք, հագնված ե՞ս:

- Մի րոպե, Հակ ջան, քսվում եմ,- լսվեց ննջարանից Շողիկի կենտրոնացած ձայնը,- Դու հաց կեր, գալիս եմ:

Հակոբը հոգոց հանեց և հասկանալով, որ դեռ սպասելու է՝ նստեց սեղանի մոտ, ևս մի կոտլետ վերցնելով,-

- Վռազի, սիրուն ջան, մարդիկ սպասում են:

- Հա, հա, հեսա, մի րոպե,- եղավ պատասխանը:

Հակոբը կերավ երկրորդ կոտլետը, սիգարետ կպցրեց, ծխեց: Հոգնած էր, աչքերն իրենք իրենց փակվեցին, ձայներն ու խառը մտքերը միաձուլվեցին իրար և նա նստած տեղում աննկատ սկսեց դանթել: Կիսաքուն մի անգամ էլ ձայնեց,-

- Շողիկ, ուշանալու ենք, սիրուն չի:

- Հեսա, քսվում եմ՝ գամ,- ինչ որ տեղ, ենթագիտակցության մեջ արձագանքեց Շողիկի առույգ ու հուսադրող կանչը …

…- Հակոոո՛բ,- սթափեցրեց Շողիկի պահանջկոտ ձայնը,- Գնացինք, ես վաղուց պատրաստ եմ, քեզ եմ սպասում:

Հակոբը ճպճպացրեց քնատ աչքերը, ուզեց վեր կենալ, բայց ծնկները չենթարկվեցին՝ քարի պես ծանրություն էր ամբողջ մարմնում, ասես մարմինն իրենը չէր, ասես անծանոթ ու շատ բան տեսած մեկի ձեռքերն ու ոտքերն էր ինքը տնօրինում: Ու դա տարօրինակ էր:

Մուտքի դուռը բացվեց, Շողիկը դուրս եկավ, իր հետ ձեռքից բռնած առաջնորդելով Հակոբին,-

- Զգույշ, էստեղ աստիճան ա, կամաց…

Դուրսն ամենինչ անծանոթ էր՝ քաղաքն անճանաչելիորեն փոխվել էր, ավելի ճիշտ քաղաք չկար ՝մինչև հորիզոն տապալված, փլված շենքեր էին, որոնց ավերակներից մանուշակագույն ծխի քուլաներ էին ելնում դպեի երկինք: Իսկ երկնքից, ի պատասխան ծխին իջնում էին կապույտ ձյան ծանր փաթիլները, ամեն կողմից փչող սառը քամու տակ պարելով: Ձյունը շողում էր կապտավունի բոլոր երանգներով՝ նմանեցնելով ավերված քաղաքը դատարկ, անկենդան ակվաիրումի:

Դիմացի քանդված մայթով մի մարդ էր անցնում՝ չորեքթաթ, բարակ ականջներով ու փղի կնճիթով: Մարդը գլխիկոր բարևեց:

- Դու ո՞վ ես,- կասկածամտությամբ հարցրեց Հակոբն ու զարմացավ սեփական ձայնի հնչյուններից՝ դրանք գալիս էին հեռվից, նվաղած էին ու ծերունական:

- Սամվելն եմ,- տնքաց Փիղ-Մարդը,- Ձեր դիմացի հարևանը, էն որ իրար հետ էրեխա վախտ ֆուտբոլ էինք խաղում, չես հիշու՞մ ինձ:

- Հա…,- փորձեց չզարմանալ Հակոբը, - Բա էս ի՞նչ հաշիվ ա, Սամո ջան, ինչի՞ ես ըսենց...փոփոխված:

Փիղ-Սամվելն օրորեց կնճիթը,-

- Հո դու Մարսից չե՞ս ընկել, այ Հակոբ՝ Երրորդ Համաշխարհային, Միջուկային ձմեռ՝ լսած չկա՞ս…չնայած՝ դու էժան պրծար՝ քանի տարի տնից դուրս չէիր գալիս՝ մնացիր մարդու նման…

Մարդու նմա՞ն…Հակոբը նայեց մուտքի դռան կեղտոտ ապակու մեջ ու տեսածից ցնցվեց՝ ինքը ծերունազարդ էր, ճերմակ, մինչև գոտին հասնող մորուքով, կնճռոտ աչքերով ու դողդոջուն, դոնդողի պես թպրտացող ձեռքերով, որոնց վրա չորացած գետերի նման գծագրվել էին ձյան գույնի երակները:

Սարսափելի բացահայտումը ռումբի պես փայլատակեց հանգչող ուղեղում՝ քանի՞ տարի է անցել…

Շողիկն այդ ընթացքում ձեռքով արեց Փիղ-Մարդուն ու զվարթ վստահեցրեց,-

- Տեսքդ գերազանց ա, Սամվել ջան, տնեցիքին բարևի:

- Որ գտնեմ կբարևեմ,- հառաչեց Սամվելն ու մտքերով տարված՝ կնճիթը քարշ տվեց հեռուն:

- Շողիկ, հիմա ո՞ր թիվն ա,- կասկածով կնոջը դարձավ Հակոբը,- Դու ինչքա՞ն ժամանակ էիր քսվում, ճիշտն ասա…

- Հա լավ, ասենք մի քիչ երկար քսվեցի,- մի օկտավ բարձր վերցրեց Շողիկը,- Պիտի դարձնես պատմությու՞ն, ուրիշներն իրենց կանանց ամեն քմահաճույքին դիմանում են՝ դու էլի ուզում ես ստից բաների համար կռիվ սարքե՞ս, հեչ չես սիրու՞մ ինձ:

- Շողիկ, աչքերիս մեջ նայի ու ասա՝ ո՞ր թվականն ա հիմա..

- Ը…կարծեմ 2045, հաստատ չեմ հիշում: Բայց ի՞նչ կարևոր ա: Արի գնանք, մարդիկ սպասում են, ասենք թե մի քիչ ուշացանք:

- Մի քի՞չ…

Շողիկի աչքերը կլորացան, բայց բոլորովին այլ պատճառով-

- Վա՞յ, բան եմ մոռացել, մի րոպե, հեսա կգամ…

Նա հետ վազեց դեպի տուն:

- Շողիիի՛կ, չանես էդ բանըըըը՛…,- կնոջ հետևից հուսահատ կանչեց Հակոբը, ուժերը նրան լքեցին ու ճերմակահեր գլուխը դանդաղ, վերջնական հակվեց կապույ ձյան փափուկ բարձին:

 *

Կռիսը

Ծառերի ճյուղերը ծանրացել են ու հասել գետին: Երբեմն-երբեմն մի մեծ ճյուղ վեր է թռչում՝ ճերմակ փոշի շաղ տալով շուրջը, որ հետո նորից ճկվի ու խոնարհվի ձյան տակ: Փողոցում մեքենաներ չկան՝ ոչ մի մեքենա չի կարող բարձրանալ մեր դիքը էսպիսի ձյան ժամանակ: Խշխշան լռություն է:

 Թռչունների համար լուսամուտի գոգին դրսից դրված հացի փշրանքները չեն երևում՝ փաթիլները վաղուց ծածկել են դրանք:

 Ձեռքիս ֆաներայի կտոր է, գրպանումս՝ փշրանքներ: Ոտքով մի կողմ տալով ձյունը դիմացի թթի ծառի տակ փոքրիկ տեղ եմ բացում, դնում եմ ֆաներան, վրան եմ լցնում փշրանքներն ու նորից վազում եմ տուն՝ ցուրտ է:

Արածս իհարկե միամտություն է՝ թռչունները հազիվ թե իջնեն փողոց ու սկսեն կտցել փշրանքները առատ ձյան տակ: Նրանք իսկի չեն էլ երևում: Գիշերներն էլ քնած են, ափսոս:

 Փոխարենը հայտնվում է տուզիկ Չարլին ու ձյունոտ մռութն իջեցնելով՝ հետաքրքրված հոտոտում է կերը: Բայց չի ուտում՝ Չարլին քաղցած չի, նրան լավ են պահում, ուղղակի հետաքրքրասեր է:

-Չարլի՜, Չարլի՜…

 Թեև պատուհանը փակ է՝ նա լսում է ձայնս ու գլուխը բարձրացնելով նայում է իմ կողմը: Ես ձեռքով եմ անում ու շշնջում եմ,-

-Չարլիիի՜…

Չարլին մի քիչ էլ է նայում մեր պատուհանին ու պատրաստվում է շարունակել ճամփան: Հանկարծ մեխվում է տեղում ու քարանում: Ես հետևում եմ նրա հայացքին՝ վախվխելով, թաթերով ճեղքելով բարձր ձյունն ու օդը հոտոտելով ֆաներայի կողմն է գալիս մի մեծ առնետ, նրանցից, որ ապրում են փողոցի տակով ձգվող առվի ափերին:

 Չարլին անշարժացել է: Առնետը կանգ է առնում, հետո սիրտ անելով սողում է առաջ, դեպի փշրանքները:

 Ես զգում եմ, թե ինչպես է մեջս գլուխ բարձրացնում վրդովմունքը, քունքերս սկսում են դմբդմբալ՝ ախր ես թռչունների համար եմ դրել հացը՝ դու ո՞վ ես…:

 Առանց վերարկուի կրկին սլանում եմ փողոց:

Երբ հասնում եմ ֆաներային՝ ծանր, ողորկ, քարի պես ամուր ձյունագնդիկն արդեն ձեռքումս է:

 Դմբո Չարլին հմայվածի պես նայում է, թե ոնց է առնետը պատրաստվում ուտել թռչունների համար նախատեսված հյուրասիրությունը:

 Ես լավ աչք ունեմ, թաղում բոլորը գիտեն՝ ձև չի, որ չկպնեմ, էն էլ էսքան մոտիկից:

 Առնետը հարվածից գալարվում է օդում ու նորից ընկնում է թաթերի վրա: Մի երկու վայրկյան շշմած է, հետո սկսում է ծվծվալ՝ երկար, բարձր, աղիողորմ, աշխարհից նեղացած…:

 Չարլին ականջները սրած՝ վախվորած ընկրկում է: Առնետի անհույս ծվծվոցից ներսս միանգամից սառչում է՝ ոգևորությունիցս հետք չմնաց:

 Քաղցած առնետը շրջվում է ու կաղալով հեռանում է՝ փիս եմ խփել, որքան ուժ ունեի:

 Մնացել եմ ցցված փողոցում, փաթիլներն իջնում են թարթիչներիս ու խուտուտ են տալիս: Ցուրտը կծում է քիթս ու ականջներս: Առնետը չքվում է: Մի քիչ էլ եմ կանգնում ու դառնում եմ տուն:

 Երեկոյան սիրտ չունեմ պարծենալու մերոնց մոտ, թե ինչ դիպուկ հարվածեցի առնետին:

 Քնելիս շարունակում եմ մտածել նրա մասին՝ դառը ծվծվոցն ականջներիցս դուրս չի գալիս:

 Մյուս օրը ձյունը կտրվել է, ամպերի հետևում դժվարությամբ նշմարվում է ձմեռային պաղ արեգակը, այնտեղ, ուր երկինքը քիչ ավելի լուսավոր է:

 Սահնակը ձեռքիս փողոց եմ իջնում ու նորից տեսնում եմ առնետին:

 Բայց արդեն սատկած, վրան՝ մեքենայի դողերի հետքեր: Բերանից արյուն է ցայտել ու ներկել ֆաներան, աղիքները դուրս են թափվել բլիթի պես տափակած փորից՝ էլի եկել է փշրանք ուտելու ու չի հասցրել, կերը տեղում է…: Սառած արյունը վարդագույն պսպղում է:

 Ես դանդաղ գնում եմ դեպի դիքը՝ սահնակիս թելը բռնած: Բայց շուտ-շուտ հետ եմ նայում՝ բերանը բաց առնետին:

 Մի երկու անգամ դիքից ցած սահելով՝ վերադառնում եմ տուն:

 Առնետը քաղցած մեռավ, իսկ ես նստած եմ տաք տանը, կուշտ կերած…:

 Մաման բուբլիկներ է թխում, քաղցր խմորի հոտը բռնել է ողջ տունը, Արփենիկը նոր կարած զգեստն է հագցնում իր ամենամեծ տիկնիկին ու քթի տակ երգում է, բուրավետ, խաղալիքների մեջ կորած, մինչև առաստաղը հասնող տոնածառը շողում է հազար գույներով, երեկոյան հյուրեր են գալու՝ վաղը Նոր Տարի է…

Գնում եմ ննջարան ու ձևանում եմ քնած, որ մերոնք արցունքներս չտեսնեն: Միանգամից քնում եմ:

 Երազում Ձմեռ Պապին վերցրել է սահնակս ու մռայլ գնում է դեպի դիքը՝ քշելու: Չի խոսում հետս: Ես արդարանում եմ.-

-Թռչունների համար էի դրել…

Պատասխան չկա:

-Էկավ կերավ…հո իրա համար չէի՞ դրել…

-Սուտ մի խոսի:

Նրա ձայնը բամբ է ու հոգնած: Դիքը չգիտես ինչու ուրիշ տեղ է ու շատ հեռու: Շարունակում ենք քայլել:

-Սուտ մի խոսի՝ ինքը դեռ ոչինչ չէր կերել, որ խփեցիր: Ու ասենք թե ուտեր՝ ի՞նչ պիտի լիներ, հը՞:

-Բա թռչունները…

-Թռչունները ի՞նչ…մի ավել բուռ փշրանք չէր ճարվի՞ տանը, որ նորից բերեիր, դնեիր իրանց համար:

Ճիշտ է ասում: Ու երեսիս չի նայում, քայլում է ձյունը ճռճռացնելով: Հազիվ եմ հասնում հետևից՝ քայլերը մեծ են:

-Բայց ինքը կռիս ա…հո թռչուն չի՞

-Հետո՞ ինչ, ինչո՞վ ա թռչուններից վատ:

-Կռիսը՞…կեղտոտ ա:

-Ո՞վ ա քեզ ասել:

-…Բոլորն են ասում…

-Բոլորն ասում են, բայց ձյունագնդիկով խփեցիր հենց դու:

Նրան հակաճառելը դժվար է:

-Բայց իմ տեղը ով էլ լիներ՝ կխփեր…չէ՞…

Նա կանգ է առնում ու առաջին անգամ նայում է դեմքիս, վերից վար՝ բարձրահասակ է, ինչպես մեր տոնածառը, թավ, սառցակալած մորուքն ու հոնքերը խառնվել են իրար, գլուխը հսկայական է, աչքերը խորն են, նայում են հոգնած ու ոչ բարեկամաբար: Ոնց որ մեր աշխարհագրության ուսուցիչը լինի:

-Համոզվա՞ծ ես,- հարցնում է լռությունից հետո,- Հաստատ գիտե՞ս, որ քո տեղը ով էլ լիներ՝ կխփեր:

Ի՞նչ պատասխանեմ…

 Հիմա էլ չթաքցրած անտարբերություն ու կշտամբանք կա հայացքում, երևի շատ գործեր ունի, դրա համար էլ վերցրել է սահնակս, որ հասցնի դրանք անել:

Կախում եմ գլուխս: Լացս գալիս է՝ մեղք էր առնետը, արյունն առաջվա պես պսպղում է ֆաներայի վրա:

Ձմեռ Պապը գնում է: Ես կծել եմ շրթունքս:

-Ձմեռ Պապի, ինձ նվեր չբերե՜ս,- հուսահատ, լացակումած բղավում եմ նրա հետևից,- Ինձ ոչինչ չբերես, չեմ ուզում…սահնակն էլ տար:

Ոնց որ իմ ձայնը չլինի, ոնց որ ուրիշը բղավի իմ փոխարեն ձյունածածկ փողոցում:

Նա շրջվում է, նայում է իմ կողմը, վճռական վերադառնում է ու ոտքերիս մոտ է դնում սահնակը, ձեռքը հոգոցով թափ տալով,-

-Հիմար տղա ես…

Հեռանում է ավելի արագ, էլ հետ չնայելով:

<<Հիմար տղա ես>>,- շարունակում է արձագանքել նրա թավ, դժգոհ ձայնը:

 Ես լալիս եմ քնիս մեջ՝ ի՜նչ վատ Նոր Տարի է, թող ընդհանրապես չգա…: