Սեսար Վալյեխո. բանաստեղծություններ

Սեսար Վալյեխո (1892 -1938)

Սև քարը սպիտակի վրա

Կմեռնեմ Փարիզում: Մի տխուր աշուն:

Ես արդեն գիտեմ` անձրև կթափվի

Այսօրվա նման մի ցուրտ հինգշաբթի

Կմեռնեմ Փարիզում – էլ չեմ խուսափի:

Հինգշաբթի մի օր: Այսօրվա պես թաց:

Մենությունս հանկարծ այնպես պարզ տեսա

Անզորությունից ճամպրուկիս վրա

Ձեռքս սարսռաց, թուլացավ, մնաց:

Մեռավ Վալյեխոն: Ու դաժանաբար

Խփեցին դեմքին մոլեգին կրքով

Նրանք` ում անգամ չէր ասել մի բառ,

Խփեցին փայտով, ճիպոտով, ոտքով...

Վկա` անձրևը, վկա է ճամփան

Ու մենությունս` ցուրտ ու անսահման:

***

Հավերժական խաղ

Աստված իմ, ետ առ հացը քո տված

և գոյությունս ետ առ ու օրս:

Ո՜չ, քո կողից չէ թրծած, խմորած

այս խեղճ, մտածող կավի կտորը –

դու մարիամներ չունե՜ս կորցրած:

Աստված իմ, պիտի մարդ լինեիր մի պահ,

նրա պես զգայիր սովը, վիշտ ու մահ,

որ Աստված լինել իմանայիր հիմա:

Բայց դու որ միշտ գոհ ու կուշտ ես եղել,

մարդուն չես դավել –

քո իսկ ստեղծած,

Իսկ մարդը տարել, համբերել է քեզ:

Եվ նա է Աստված:

Այսօր, կախարդված աչքերիս խորքում

մեղանչումի վառ մոմեր կան երկու:

Աստված իմ, վառիր լույսերդ բոլոր,

որ զառ գլորենք նորից երկուսով:

Իսկ երբ, խաղամոլ, աշխարհը տարվես

մահվան աչքերի դատարկ փոսերում

կետեր կփայլեն

ագռավի երկու մեկնոցների պես:

Աստված իմ, այս մութ, խավար գիշերով

խաղալ չես կարող,

մաշվել է զառդ, երկիրն այս, գունդը`

այս ցեխագունդը

շատ խաղացվելուց ու շատ նետվելուց

մաշվել, հնացել, կլորացել է

 ու կպտտվի, էլ կանգ չի առնի...

իսկ թե կանգ առնի,

միայն փոսի մեջ,

դատարկ փոսի մեջ խոր գերեզմանի:

***

Սև մունետիկներ

Կյանքը այնպիսի հարվածներ ունի... Ինչո՞ւ, չգիտե՜մ:

Ատելությունն է կարծես թե Աստծո, որ կուտակվել է

նրա հոգու մեջ, հիմա թափվում է ալիք առ ալիք`

որպես տառապանք... Ինչո՞ւ, չգիտե՜մ:

Քիչ են, բայց թե կան... Փոսեր են փորում

դեմքերին անգութ, ուժեղ մեջքերին:

Կարծես թե վայրագ աթիլլաների ձիերն են սուրում,

կամ էլ այդ մահն է ուղարկել իր սև մունետիկներին:

Եվ Քրիստոսի հոգին էլ ունի խորը անկումներ:

Եվ հավատներ կան, որ պատժված են ճակատագրով:

Իսկ հարվածները... այդ մեր հարցերն են,

որոնք վառվում են փռերի ներսում խուլ ճարճատյունով:

Եվ մարդը... մարդը... Օ՜ խեղճ արարած: 

Աչքերն է շրջում                                                                  

Ինչ-որ մի ձայնից հանկարծ վախեցած:

Եվ ամբողջ կյանքը պատնեշի առաջ լճանում է լուռ,

Ինչպես որ մեղքն է լճանում նրա հայացքում տխուր:

Կյանքը այնպիսի հարվածներ ունի... Ինչո՞ւ, չգիտե՜մ:

Թարգմանությունը՝ Հովհաննես Գրիգորյանի