Մամադու Տրաորէ Ռէյ Օտրա

Մամադու Տրաորէ Ռէյ Օտրա

(1916-1990) 

Այո', ես տգետ եմ, 

գազան եմ ես,

ես լոկ գարշահոտ սևամորթ եմ,

ես լափում եմ ճիճուներ

և անտառային հատապտուղներ,

հողից փորված արմատներ,

ես ծածկում եմ ամոթույքս

խոտի խրձերով,

և իմ մարմինն իրար վրա դարսված սպի է,

ես բազմակին են` որպես պավիան,

ես գնում եմ կանանց,

ես վաճառում եմ դուստրերին,

կանաչ թուփն ինձ ծառայում է

որպես պետքարան,

իմ գանգը սափրված է ի ճաղատություն,

չոր դդմի մեջ է պահվում իմ ուտելիքը

և ես ձեռքերով խլում եմ պատառները`

որձկալով ուտելիս,

ապրում եմ թշվառ հյուղակում, 

կրակ եմ ստանում քարերից,

ես ճաշ եմ եփում կոշտ կավե սափորում,

ես բարբարոս եմ,

և իմ արվեստը դյուրությունն է,

և իմ մասին խոսելիս դու ասում ես`

սև, ողորմելի վայրենի,

բայց երեկ,

երեկ` մեծահոգորեն ներելով ինձ,

դու հանկարծ մոռացար,

որ ես լափում եմ ամեն տեսակ զազրություն,

որ անհաղորդ եմ քաղաքավարությանը,

որ քեզ պես չեմ հագնվում, 

որ խնչում եմ, ուտում, միզում այլ կերպ,

և ասել է թե` դա ամենևին իր մեղքը չէ...

Դու նույնիսկ կարողացար մոռանալ,

որ մաշկն իմ սև է:

Երեկ...

Երեկ, որովհետև <<հայրենիքը>> վտանգված էր,

և դու զորք էիր հավաքում, 

բղավում էիր դու`

առ ազատություն է մահը,

երեկ, երբ պատերազմում

միախառնվել էր արյունը իմ և քո`

սևամորթի արյունը կարմիր,

սպիտակամորթիդ կարմիր արյունը,,

երեկ, երբ ես մարտիկ էի`

մարմնացումը խիզախության

ու հավատարմության,

հիշի'ր, մենք եղբայրացանք,

և դու քծնելիս անչափ շռայլ էիր`

<< Ամենալավ ընկերն է նեգրը,

անգերազանցելի հերոս է նեգրը>>, -

իսկ այսօր...

Այսօր, երբ ես բանտից արձակել եմ 

ազատությունը`

դու միանգամից հիշեցիր, որ ես

հակապատկեր եմ,

որ լոկ վիժվածք եմ կապիկի` 

մորեխներ լափող,

որ ես կրկին ու կրկին սև տականք եմ,

վայրենի, ում ազատության տեղակ

անհրաժեշտ է վանդակ,

որը նվաճել ենք, սակայն, երկուսով:

Բայց, այդուհանդերձ, գուցե ես մա՞րդ եմ`

<< Տկլոր, կեղտոտ,

Ըմբոշխնողը անձրևոտ ճիճուների,

պարզապես կղանք>>, -

դե ե'կ, մեղադրի'ր ու մի' մոռացիր

և ոչ մի մանրուք, 

թեպետ... Եղբա'յր իմ, մի՞թե

ճշմարտությունը մանրուքներում է,

Մարդը սիրտ է,

և ես իմ սիրտն ընկերներիս եմ ընծայում,

Մարդն ազնվությունն է համայն խոհերի

և դու հավատա, որ մաքրամաքուր է

սևամորթ հոգիս,

Մարդը թռիչքն է գիտակցության

և ես մնացածից անխելք չեմ,

Մարդն արիություն է և պատիվ,

ու ես գուցե շատերից առավել ազնիվ եմ,

և արդ պահանջում եմ, ոչ թե խնդրում`

կիսի'ր ազատությունը իմ ու քո միջև,

ինձ բավական է կեսը, հիրավի

քեզ կհերիքի քո անչափելի բաժինը ,

քանզի քեզ նման ես նույնպես մարդ եմ:

Թարգմանությունը` Մարգարետ Ասլանյանի