Հրաչյա Բեյլերյան (1952-2013)
ԽՈՀ
ԽՈՀ
Անձրև կա աշնան կոպերում խոնավ.
Եղյամ է դրել մշուշը լուսնին:
Եղյամ է դրել մշուշը լուսնին:
Կեցության ծովում մարմինները` նավ –
Լողում են` թե երբ ով ուր կհասնի:
Օտար մի ձայն
է հորդում անցյալից.
Գուցե անցյա՞լն է այդ ձայնից հորդում:
Մենք ազատում ենք անցյալը բառից –
Հուշերն ապրում են լուսնի ոլորտում:
Հասունանում են
պտուղներն այդպես,
Չեն ուզում մնալ ճյուղերին գերի:-
Ծանոթ իրերը խորթանում են մեզ,
Կամ գուցե թե մե՞նք – ծանոթ իրերին:
Չեն ուզում մնալ ճյուղերին գերի:-
Ծանոթ իրերը խորթանում են մեզ,
Կամ գուցե թե մե՞նք – ծանոթ իրերին:
Եվ մեզ լքում
են բառերը ծանոթ.
Եվ մենք լքում ենք ծանոթ բառերին:
Եվ մենք լքում ենք ծանոթ բառերին:
Մեր մարմինները` կավակերտ անոթ –
Պահում են ներսում արձագանքը հին:
Պահում են ներսում արձագանքը հին:
Պահում են… Ու
մենք դառնում ենք նորից
Աշնանը փարվող ծառեր վարանոտ,-
Ճերմակ սափորներ անցած օրերի,
Արձագանքների կավակերտ անոթ:
Աշնանը փարվող ծառեր վարանոտ,-
Ճերմակ սափորներ անցած օրերի,
Արձագանքների կավակերտ անոթ:
***
Գնա,
Մենակ գնա,
Դուրս եկ վրիպական
Սիրո այս փակուղուց
Մենակ գնա,
Դուրս եկ վրիպական
Սիրո այս փակուղուց
Ո՞ւմ անկումով ես փորձության
Մատնել ինքնությունդ,
Եվ ո՞ւմ սերն է,
Որ այսքան մահացու խայթ ունի:
Մատնել ինքնությունդ,
Եվ ո՞ւմ սերն է,
Որ այսքան մահացու խայթ ունի:
Գնա,
Մենակ գնա:
Թող մշուշը հոշոտի
Ամիսն այս նոյեմբեր,
Եվ ծառերը դառնան իրենց մահարձանը:
Եվ շենքերը արվարձանի
Մառախլապատ լաթերի մեջ
Մանեկեններ դառնան առանց հովանոցի –
Նկարված աչքերով մանեկեններ,
Որոնք թեև սովորել են խոսել,
Բայց չունեն հիշողություն,
Թեև կոկիկ են հագնված,
Բայց զգեստի ներսում չունեն հոգի,
Որն ուզում է դուրս սպրդել
Վրիպական սիրո այս փակուղուց:
Մենակ գնա:
Թող մշուշը հոշոտի
Ամիսն այս նոյեմբեր,
Եվ ծառերը դառնան իրենց մահարձանը:
Եվ շենքերը արվարձանի
Մառախլապատ լաթերի մեջ
Մանեկեններ դառնան առանց հովանոցի –
Նկարված աչքերով մանեկեններ,
Որոնք թեև սովորել են խոսել,
Բայց չունեն հիշողություն,
Թեև կոկիկ են հագնված,
Բայց զգեստի ներսում չունեն հոգի,
Որն ուզում է դուրս սպրդել
Վրիպական սիրո այս փակուղուց:
Գնա,
Մենակ գնա:
Եվ մի վերջին տերև ուղիղ դեպքի
Ջրափոսը կհամբարձվի:
Եվ շենքերը մառախլապատ արվարձանի
Կհամբարձվեն երկինք,
Որտեղից մի օր բեկվել են
Այս երկրային նոյեմբերի արցունքի մեջ:
Մենակ գնա:
Եվ մի վերջին տերև ուղիղ դեպքի
Ջրափոսը կհամբարձվի:
Եվ շենքերը մառախլապատ արվարձանի
Կհամբարձվեն երկինք,
Որտեղից մի օր բեկվել են
Այս երկրային նոյեմբերի արցունքի մեջ:
Իսկ երկինքը –
Չունենալով համբարձվելու էլ ոչ մի տեղ –
Կհամբարձվի ուղիղ դեպի
Աստղաբույրը սաղմնավորվող,
Դեպի արյունը
Զառամյալ մշուշի
Դեպի նոյեմբերի մառախլապատ արվարձանը,
Դեպի անկումը, որով
Փորձության են մատնում ինքնությունդ,
Դեպի սերը, որը, սակայն,
Խայթ ունի մահացու…
Չունենալով համբարձվելու էլ ոչ մի տեղ –
Կհամբարձվի ուղիղ դեպի
Աստղաբույրը սաղմնավորվող,
Դեպի արյունը
Զառամյալ մշուշի
Դեպի նոյեմբերի մառախլապատ արվարձանը,
Դեպի անկումը, որով
Փորձության են մատնում ինքնությունդ,
Դեպի սերը, որը, սակայն,
Խայթ ունի մահացու…
Եվ երկինքը կհամբարձվի ուղիղ
Դեպի ծնունդը քո:
Դեպի ծնունդը քո:
***
Մի ագռավ թրով սրբեց երկնքից լիալուսինը,
Նայեցիր նրա սև լուսարձակին,
Հետո կուրացար ձյուների նման:
Թեթև ձեռնոցներ` փափուկ մատներին ճառագայթների:
Մթում կախվել է մշուշոտ ձեռքը,
Ձեռքը քո գլխին իջել է վերից:
Նայեցիր նրա սև լուսարձակին,
Հետո կուրացար ձյուների նման:
Թեթև ձեռնոցներ` փափուկ մատներին ճառագայթների:
Մթում կախվել է մշուշոտ ձեռքը,
Ձեռքը քո գլխին իջել է վերից:
Ամեն ինչ կանցնի,
Ձմեռը կանցնի,
Կմխիթարվեն աստղերը մի օր:
Ձմեռը կանցնի,
Կմխիթարվեն աստղերը մի օր:
Լապտերասյուներ – ձմռան մշուշում,
Սև-սև աստղեր են սյուներից կախված:
Հոգոցի նման ծանր է գիշերը
Ու թեթևացնող:
Սև-սև աստղեր են սյուներից կախված:
Հոգոցի նման ծանր է գիշերը
Ու թեթևացնող:
***
Հեծկլտաց իմ ներսից
գազան մի ընտանի –
Աչքերում
հեռուներ։
Եվ
արյուն էր ոթում ծաղիկն իմ բերանի,
Որ Բառ պիտի լիներ։
Որ Բառ պիտի լիներ։
Թե
թակոցներն հատու՝ դռներին մենության –
Տրոփն են իմ վերքի,
Էլ ո՞վ է հանդգնում բարբառել լռությամբ,
Լռել բառընդերքից։
Տրոփն են իմ վերքի,
Էլ ո՞վ է հանդգնում բարբառել լռությամբ,
Լռել բառընդերքից։
Էլ
ո՞վ է հանդգնում անէության մատնել
Այս մոլապարը հին։
Այսքան քարերի մեջ հիմա ինչպե՞ս գտնեմ
Ագռավաքարը իմ։
Այս մոլապարը հին։
Այսքան քարերի մեջ հիմա ինչպե՞ս գտնեմ
Ագռավաքարը իմ։
Թեև
մենք հասու չենք՝ ճակատագիրը մեր
Ինչ թելից են մանում,
Նա, ով լույս է տվել, մեր լույսը խլելով –
Իրեն է թալանում…
Ինչ թելից են մանում,
Նա, ով լույս է տվել, մեր լույսը խլելով –
Իրեն է թալանում…
Թող
չճարվի կոկորդ. մեկ է՝ չի ընդհատվել
Դեռ Ձայնն անապատի։
Եվ նույնն են քարերը, որոնք պիտի նետվեն
Ու հավաքվեն պիտի…
Դեռ Ձայնն անապատի։
Եվ նույնն են քարերը, որոնք պիտի նետվեն
Ու հավաքվեն պիտի…
Մի
անհնար մորմոք խաղաղ կմեռանի –
Իմ ընդերքում գամված։
Թող որ արյուն ոթի ծաղիկն իմ բերանի –
Բառը – ի խաչ հանված։
Իմ ընդերքում գամված։
Թող որ արյուն ոթի ծաղիկն իմ բերանի –
Բառը – ի խաչ հանված։
***
Հանգուցյալ մի հավք տանում է երկինք
Երկնակոս բացող իր թռչնաչուն:
Ոսկրածուծիս մեջ նույն սույլն է անկիրք
Զառամ կարոտներ, լուռ կլանչում:
Իրիկնամուտն է արձագանք շաղում
Փոշեամպի պես վարագույրի,-
Անդրենից ձգվող ճամփա նշողում
Ի սեր ննջեցյալ աստղաբույլի…
Երկնակոս բացող իր թռչնաչուն:
Ոսկրածուծիս մեջ նույն սույլն է անկիրք
Զառամ կարոտներ, լուռ կլանչում:
Իրիկնամուտն է արձագանք շաղում
Փոշեամպի պես վարագույրի,-
Անդրենից ձգվող ճամփա նշողում
Ի սեր ննջեցյալ աստղաբույլի…
***
Ներս հեծկլտացող համր մեղեդի,-
անփույթ կեցվածքի հրճվանք ցաքուցիր:
Թե չպատահեր այն, ինչ անձանձիր
պատահել է ու պատահի պիտի…
Եվ ծովի խորքում մարջանե անձավ
կա: Թեփուկների թիթեռե սահանք
կազմած` մի վտառ այնտեղից անցավ
երկինք, ամպաջուր քիչ մի հոտոտեց
և ի հող նետեց թիչ ստվեր անձուկ
վտառը` դարձած հրեշտակաձուկ:-
Չէ՜ թե մարմնեղեն հրեշտակ դարձավ-
թևալողակով երկինքներ բացող,
կամ երկրի դեմքին` սոսկ ստվեր հածող,-
երկնաջրերում թողած մութ մի խոց-
ներս հեծկլտացող մեղեդի անձայն-
պսպղաթրթիռ վտառը դարձյալ
ծով վերադարձավ,
ձուլվեց-դարձավ ծով:
անփույթ կեցվածքի հրճվանք ցաքուցիր:
Թե չպատահեր այն, ինչ անձանձիր
պատահել է ու պատահի պիտի…
Եվ ծովի խորքում մարջանե անձավ
կա: Թեփուկների թիթեռե սահանք
կազմած` մի վտառ այնտեղից անցավ
երկինք, ամպաջուր քիչ մի հոտոտեց
և ի հող նետեց թիչ ստվեր անձուկ
վտառը` դարձած հրեշտակաձուկ:-
Չէ՜ թե մարմնեղեն հրեշտակ դարձավ-
թևալողակով երկինքներ բացող,
կամ երկրի դեմքին` սոսկ ստվեր հածող,-
երկնաջրերում թողած մութ մի խոց-
ներս հեծկլտացող մեղեդի անձայն-
պսպղաթրթիռ վտառը դարձյալ
ծով վերադարձավ,
ձուլվեց-դարձավ ծով:
***
Գիշերը կախվել է ճերմակ թղթի վրա,
ինչպես ոտքի տակի օտարոտի
դատարկությունը հայող գիշերալապտեր:
Տարիների ոսկելողակ վտառը լողում է
այնքան լռին, որ հիշողության ջրերում
չի´ թողնում ոչ մի ճողփյուն:
Ու թեև նախախնամաբար անհաղորդ ենք
Ընթացքին, բայց մեր մեջ տրոփում է
զորավոր մի կարոտ, որը դուրս է
մեր այստեղ գտնվելու
պայմանաժամանակից…
Ինչպե~ս կանգ առնենք, երբ չենք ընթանում.
ընթացքի ամեն ջանք` աշխատաք է քամու:
Ինչպե~ս ապաշխարենք, երբ մեզ
առաջնորդում է դիմափոխվող մեղքը:
Ինչպե~ս համրանանք այլուրեքի առջև,
երբ մունջ է մեր մեջ Բանն Աստծո:
Ճահճուտում ոգեշնչման խարույկներ ենք վառում
արյունոտ, և կույր համառությամբ
ուռճացնում ենք վիշապներին –
մեր արցունքը կլլող…
Երիցս լքված մեր մենության ներսից
տպավորիչ բառեր ենք արտանետում
ի եռաչափ աշխարհ
և սուտը գերապատկում
բանաստեղծությամբ:
Հպարտ ենք, որպես կորստյան
թագակիր մուրացկաններ,
գոռոզ ենք, որպես ինքնիշխան տիրակալներ
չիրականացման շիրմաթմբերի:
Ու թեև օձի պես խորագետ ենք հաճախ,
բայց դատարկ է մեր հոգու
աղավնատունը:
ինչպես ոտքի տակի օտարոտի
դատարկությունը հայող գիշերալապտեր:
Տարիների ոսկելողակ վտառը լողում է
այնքան լռին, որ հիշողության ջրերում
չի´ թողնում ոչ մի ճողփյուն:
Ու թեև նախախնամաբար անհաղորդ ենք
Ընթացքին, բայց մեր մեջ տրոփում է
զորավոր մի կարոտ, որը դուրս է
մեր այստեղ գտնվելու
պայմանաժամանակից…
Ինչպե~ս կանգ առնենք, երբ չենք ընթանում.
ընթացքի ամեն ջանք` աշխատաք է քամու:
Ինչպե~ս ապաշխարենք, երբ մեզ
առաջնորդում է դիմափոխվող մեղքը:
Ինչպե~ս համրանանք այլուրեքի առջև,
երբ մունջ է մեր մեջ Բանն Աստծո:
Ճահճուտում ոգեշնչման խարույկներ ենք վառում
արյունոտ, և կույր համառությամբ
ուռճացնում ենք վիշապներին –
մեր արցունքը կլլող…
Երիցս լքված մեր մենության ներսից
տպավորիչ բառեր ենք արտանետում
ի եռաչափ աշխարհ
և սուտը գերապատկում
բանաստեղծությամբ:
Հպարտ ենք, որպես կորստյան
թագակիր մուրացկաններ,
գոռոզ ենք, որպես ինքնիշխան տիրակալներ
չիրականացման շիրմաթմբերի:
Ու թեև օձի պես խորագետ ենք հաճախ,
բայց դատարկ է մեր հոգու
աղավնատունը:
Комментариев нет:
Отправить комментарий